Een andere wereld: mooier, liever, vriendelijker. Want het lijkt er toch op alsof de wereld grimmiger is geworden. In en tussen landen, in de politiek, in de media, in organisaties, of gewoon op straat. ‘Framing’, ‘cancelling’, polarisering en radicalisering zijn aan de orde van de dag. Hoe maken we van de wereld een fijnere plek? In werk en privé. In grote en kleine kring. Zie hier tien universele tips.
Dat heeft te maken met ons ego. We leven en werken in een wereld die voller is geworden en waar veiligheid niet meer vanzelfsprekend is. Onderhuids regeert stiekem de angst en macht om voor onszelf een veilige eigen plek te maken of te behouden. We willen ons zelf meer beschermen en iemand van betekenis zijn in de drukte die is ontstaan en weigeren niet om onze ellebogen te gebruiken. Waarom? Omdat élk mens een aantal universele behoeften heeft:
En voor je het weet hechten we ons onbewust aan ego-etiketten waarmee we onze identiteit bepalen die bovenstaande verlangens vervullen. En het zijn juist díe ego-etiketten die bijdragen aan verdere polarisatie en radicalisering.
Ego is het ‘ik’ waarmee we ons onderscheiden, maar soms ook afscheiden van anderen als we daar niet bewust van zijn. Voor je het weet identificeer je je met je beroep, je inkomen, je status, je voetbalclub, je land of je religie. Daar is helemaal niets mis mee, totdat het ineens verandert of dat je er helemaal met ziel en zaligheid mee vereenzelvigt en anderen als minder of fout betiteld. Zoals dat je een week in de put zit als je voetbalclub verloren heeft, depressief wordt als je opeens topsporter af bent of met pensioen gaat, of een religie tegenvalt als je ziet hoe sommige religieuze mensen zich gewelddadig gedragen.
Als je daarnaast ook met veel passie en bezieling verbindt aan je ego-etiketten, dan is de emotionele pijn en bijbehorende emoties als kwaadheid of verdriet exponentieel intenser en groter. Dan ga je dreigende taal uitspreken naar je voetbalcoach die verloren heeft of zelfs dreigend op de stoep van de minister staan. Of spreek je doodsbedreigingen uit, zoals ik onlangs zelf meemaakte. In een artikel over ‘op vakantie gaan’, haalde ik het voorbeeld aan dat je onverwacht vroeg in de ochtend uit je slaap kan worden gehaald door een kerkklok of gezang uit een moskee. En dat je eigen verwachting alleen je welzijn op dat moment kan besmetten. Ofschoon ik juist het gezang uit een moskee zelf vaak inspirerend en mooi vindt, ontving ik echter een doodsbedreiging van iemand die mijn woorden heel anders interpreteerde. En dat is het gevaar van bezielde ego-identificaties die leiden tot onnodige agressie.
Net als sommige advocaten die met ziel en zaligheid gehecht zijn aan het winnen voor hun klant en henzelf en daarvoor zelfs de waarheid bewust verdraaien. En vervolgens kwaadspreken over hun tegenpartij als die de waarheid spreekt. Niet waarheid, maar eigen belang zijn dan dienend en polariseren onnodig kwesties die gaande zijn.
Echter, iedereen die kwaad denkt, kwaad spreekt, waarheid bewust verdraait of dreigementen uit, draagt zélf juist bij aan polarisatie in plaats van vrede en waarheid. Ik pleit er dan bijvoorbeeld ook voor dat álle negatieve emoji’s (zoals boze iconen) van alle social media worden gehaald en dat persoonlijke aanvallen en dreigende opmerkingen idealiter gefilterd zouden moeten worden. Want online-media dragen met hun beleid (misschien onbedoeld) bij aan grensoverschrijdend gedrag en voeden zo negativiteit en afscheiding in plaats van eenheidsvorming.
Er is sprake van een collectief ego-etiket zodra een groep mensen zich identificeert met eenzelfde identiteit. En ook daar is op zich helemaal niks mis mee. Sterker nog, je kunt samen juist bergen verzetten. Dat kan een organisatie zijn waar je voor werkt of een voetbalclub, of bijvoorbeeld een land of religie. Echter, zodra je met veel bezieling je identificeert met een groep, jezelf vervolgens verheft als zijnde beter dan de andere groep, of de andere groep buitensluit, dan draag je juist bij aan collectieve polarisatie en leg je de kiem voor vijandschap en oorlog met de andere groep.
Tijdens mijn studie Psychologie wees mijn Professor Rabbi al op het effect van wij/zij-denken. Zelfs zonder de aanwezigheid van een competitief element kunnen mensen al met elkaar botsen. Tijdens een experiment bleek namelijk dat de indeling in louter en alleen in een blauwe of rode groep aanleiding genoeg te zijn tot vijandschap naar elkaar.
Op straat valt me soms op dat mensen uit de ‘eigen groep’ aangesproken worden als broeder of zuster, terwijl naar anderen dat soms wordt nagelaten. Ooit werd tijdens een congres Nelson Mandela kritisch ondervraagd door een Amerikaanse onderzoeksjournalist die hem ervan betichtte dat hij financiële hulp voor zijn anti-apartheidsregime aannam van Arafat en Khadafi als vijanden van de Westerse wereld. Mandela wees hem erop dat zijn mind-set fout was om te denken in termen van ‘vrienden’ en ‘vijanden’ en dat zó denken juist polariseert. Toen Mandela echter eerst aanklopte voor financiële hulp bleek de ‘vriend’ USA niet thuis te zijn, terwijl de zogenaamde ‘vijanden’ hem wel bijstonden. Vriend en vijand zijn dus louter collectieve ego-etiketten in ons eigen denken die eenheidsvorming belemmeren.
“Vriend en vijand zijn louter collectieve ego-etiketten in ons eigen denken die eenheidsvorming belemmeren”.
Je kunt echter niet met iedereen vriendjes worden die blijven volharden in hun eigen etiket dat je vijand bent en blijft. Maar je kunt zelf wel heel veel doen om bij te dragen aan eenheid en niet aan polarisatie en radicalisering. Kijk maar.
Wat kun je zelf doen om bij te dragen aan eenheid? Of het nu met je land, organisatie, collega, leidinggevende, klant, buren, familie of een vreemde is. Ik verzeker je als je deze tien tips toepast instant je relaties verbeteren en je zo al bijdraagt aan een betere wereld in kleine of grote kring naar gelang je maatschappelijke positie en bijbehorende verantwoordelijkheid.
Verander je mind-set! Want veel gedrag komt voort uit je denken in etiketten. Bij een comedyfilm zag ik ooit dat iemand bij de geboorte van een kind niet luidkeels schreeuwde: “het is een jongen, of het is een meisje!”, maar: “het is een baby!”
Laat alle etiketten los, zoals: vriend/vijand; rechts/links, Christen, Jood, Moslim, Hindoeïst, Boeddhist, LHBTQ, etc. En probeer deze eens wat vaker toe te passen: “Het is een mens!”
Verbrandt met licht van binnenuit de schillen van ego-etiketten in je eigen ogen en kijk nieuw naar je medemens.
“Verbrandt met licht van binnenuit de schillen van ego-etiketten in je eigen ogen en kijk nieuw naar je medemens”.
Want dan doe je hetzelfde wat de polarisatie juist versterkt. Net als bij autorijden. Je bent zoals je rijdt. Als iemand gaat bumperkleven, laat de agressie letterlijk en figuurlijk aan je voorbijgaan. Blijf zelf vriendelijk.
“Je bent zoals je rijdt”
Denk niet in termen van goed of fout, want niemand is alleen maar 100% goed of fout.
Kun je kijken naar wat iemand allemaal goed gedaan heeft en nog steeds goed doet? Of blijf je hangen in wat de ander fout gedaan heeft? Zoals: ‘Once cancelled, always cancelled’; ‘Once framed, always framed’. Dit doet geen recht aan niemand. Vergeving is als balsem voor elkaars ziel.
“Vergeving is als balsem voor elkaars ziel”.
Als niemand 100% goed denkt en doet, dan geldt dat ook voor jou. Hoe sierlijk is het als je open bent over je eigen fouten die je gemaakt hebt.En daar vervolgens van leert. Dat maakt je mens, want we leren als het goed is van onze fouten. Soms moeten we meer of ernstiger fouten maken om te leren om te groeien naar een oprecht, waarachtig, talentvol en vreedzaam mens. Neem je je levenslessen niet, dan moet je gewoon wat vaker terugkomen als ziel om te leren in de tijdelijke leerschool van het leven. Kun je het beter maar nu doen.
Geef elkaar oprechte complimenten, zonder er iets voor terug te krijgen. Ook naar vreemden. Hal Stone vertelde me als grondlegger tijdens zijn internationale opleiding over Voice Dialogue in de USA dat de ‘innerlijke criticus’ en ‘innerlijke rechter’ in mensen nergens zo groot is als in Nederlanders. En dat, terwijl ze jarenlang de wereld hebben afgereisd met hun gedachtengoed over de psychologie van de verschillende ‘ikken’. Kritisch zijn is okay, maar niet als daardoor het positieve naar je zelf en elkaar uitblijft.
Je tone of voice, je woordkeus, je blik naar de ander verraden direct of je de ander vanuit gereserveerdheid, achterdocht of vijandigheid benadert, of vanuit oprechtheid, onbevangenheid en vriendelijkheid. Glimlach eens oprecht (niet cynisch) naar de ander. Ook al ben je het misschien niet eens met de ander, probeer het laatste eens wat vaker te doen en je werk- en privécontacten veranderen instant.
Ook al strijkt de mening van de ander je tegen in de haren, blijf nieuwsgierig. Probeer te achterhalen waaróm de ander anders denkt dan jou. ‘Agree to disagree’.
Het gebeurt misschien sneller dan je denkt: niet naar de ander kijken. Je omkeren en afwenden van de ander. De ander niet écht aankijken en vriendelijk blijven aankijken. Kijk niet weg, maar draai je om naar de ander toe en kijk elkaar aan. Keer je niet af, maar gá naar elkaar toe. Ga zelf een gesprek aan met diegene waar je tegen was. Je kunt aangenaam verrast worden en je oordelen kunnen in mum van tijd als sneeuw voor de zon verdwijnen.
Je hoeft het niet eens te zijn met elkaar. Als je echt laat zien dat je naar de ander luistert, werkt dat vaak al ontwapenend. Je krijgt meer inzicht waarom de ander zo denkt en krijgt mogelijk meer begrip. Ga maar na wat er gebeurt bij jezelf als je merkt dat een ánder jou echt serieus neemt en echt naar jou luistert. Doe het daarom naar de ander. Maar ga er niet vanuit dat de ander dat naar jou doet. Soms hebben anderen meer tijd nodig om jouw woorden te laten bezinken en kunnen ze (even) niet luisteren.
Elke helpende hand vanuit oprechtheid en liefde wordt vaak goed ontvangen. Zo niet, dan is de ander er niet aan toe, maar neem het niet persoonlijk want het gaat dan niet over jou. Maar doorgaans laat je zo een goede wil zien die de relatie met de ander verbetert.
Je bent zelf verantwoordelijk voor hoe je denkt over de ander, en hoe je je gedraagt en uitspreekt naar de ander. Ook al lijkt de ander aanleiding te geven tot boosheid, verdriet of wat dan ook, jij blijft altijd verantwoordelijk voor je eigen gedrag én gedachten.
Wat dénk je zelf? Wat dóe je zelf? Elke dag, elke minuut met betrekking tot je medemens? Het wordt zóveel leuker en fijner met elkaar samenleven als je de tien tips toepast. Probeer het eens en oordeel achteraf of het gewerkt heeft. Hier de 10 tips nog op een rijtje:
1. Denk niet in etiketten en oordelen, maar kijk neutraal naar je medemens
2. Denk en handel zelf niet vijandelijk als vijandschap op je afkomt
3. Vergeef de ander
4. Erken je eigen fouten en leer ervan
5. Geef oprechte complimenten
6. Wees vriendelijk
7. Blijf nieuwsgierig
8. Beweeg naar elkaar toe en start zelf een dialoog
9. Luister naar elkaar ook al is het niet jouw mening
10. Help elkaar
Spreekt dit artikel je aan en wil je dat meer mensen mooier samenleven, leuk als je het deelt.
Tenslotte, alle momenten in je leven heb je een keuze om voeding te geven aan het positieve of negatieve. Aan jou de keuze. Zoals dit verhaal laat zien wat ik letterlijk op reis tegenkwam in een Indianenreservaat in Kamloops, BC in Canada.
Op een avond onderwijst een grootvader van de Secwepemc-stam zijn kleinzoon over het leven. In mij is een strijd gaande, vertelt hij aan de jongen. Het is een verschrikkelijk gevecht tussen twee wolven.
De ene is slecht. Hij is kwaadheid, jaloezie, spijt, hebzucht, arrogantie, zelfmedelijden, schuld, minderwaardigheid, leugens, valse trots, superioriteit en ego.
De ander is goed. Hij is vreugde, vrede, liefde, hoop, rust, welwillendheid, empathie, vrijgevigheid, vergevingsgezindheid, mildheid, waarheid, compassie en vertrouwen.
Hetzelfde gevecht is in jou gaande. En in iedereen.
De kleinzoon dacht er even over na en vroeg zijn Grootvader: ‘maar welke wolf zal winnen?’ De Grootouder antwoordde simpel: ‘diegene die je voedt’.
© 2023: Martin Thoolen
Neem een kijkje bij: martinthoolen.com
Of bekijk hier het boek: ‘Persoonlijk Inspirerend Leiderschap’ – voor effectiever werken, zinvol leven én een betere wereld: https://martinthoolen.com/publicaties/
#voorbijpolarisatie #voorbijdepolarisatie #verkiezingen #medemens #samenleven #persoonlijkleiderschap #persoonlijkinspirerendleiderschap #inspirerendleiderschap #coaching #training #psychologie
Dutch 
English (United States)