Spiritualiteit. Wat is dat en wat kun je ermee in je werk? Is het wel zo zweverig als het lijkt. Of bestaat er ook zoiets als spiritualiteit met poten op de grond, ook voor het bedrijfsleven, de overheid en meer. En hoe maakt spiritualiteit je werk zinvoller, leuker en effectiever? Hier vind je een paar antwoorden.
Dat spiritualiteit geen rol zou spelen in het bedrijfsleven, de overheid of elders in het werk, is natuurlijk onzin. Voormalig bijzonder hoogleraar van de Nijenrode University, Paul de Blot die ik daar gesproken heb, gaf daar al in de jaren negentig van het vorig millennium al ruchtbaarheid aan. Hij ontwikkelde ‘Business Spiritualiteit’ wat hij doceerde en inspirerende artikelen over schreef. Maar wat is spiritualiteit eigenlijk en hoe kun je dat dan concreet inzetten op je werk? Voor jezelf, je team of organisatie?
Er zijn verschillende definities over spiritualiteit te vinden, maar ze hebben het volgende vaak gemeen:
Spiritualiteit kan mensen ook tot zweverigheid of verhevenheid brengen. Individueel of als groep. Dat zie je vooral als het ‘spiritueel ego’ een hoofdrol speelt. Mensen hechten dan (openlijk of heimelijk), aan de volgende overtuiging: Ik ben, of wij (als groep) zijn verder, beter, hoger, spiritueler of verlichter in mijn/onze ontwikkeling dan jij of jullie. De bron van vele ruzies, conflicten en historische oorlogen. Zeker als anderen zich ook aan een vaste spirituele vorm dienen te onderwerpen, of gepredikt wordt dat die vorm de enig waardige weg van leven en werken is.
Maar wat nou als je spiritualiteit dagelijks inzet dat er een betere wereld ín en óm je heen ontstaat, ook op je werk. Dichtbij huis met je eigen klanten, collegae en alle andere stakeholders. En dat je je eigen lichaam, ziel en ego gedoseerd inzet als voertuigen om spiritualiteit concreet handen en voeten te geven. Dat kan. Dan wordt spiritualiteit niet alleen ‘a way of life’, maar ook een ‘way of working’: professionele spiritualiteitä.
Daadwerkelijk geleefde spiritualiteit vindt plaats als je werkt en leeft vanuit spirit: ook wel universeel bewustzijn, het Goddelijke, de bron, oer- of scheppende kracht genoemd. Na jarenlang internationaal reizen en onderzoek doen naar verschillende religies en (inheemse) culturen, zijn er een aantal gemeenschappelijke kenmerken die werken en leven vanuit spirit typeren. Deze vind je uitgebreid terug in het boek: Persoonlijk Inspirerend Leiderschap – voor effectiever werken, zinvol leven én een betere wereld: https://martinthoolen.com/publicaties/
Dit is geen uitputtende lijst, maar een aantal richtingwijzers waar je dagelijks gebruik kunt maken: individueel tijdens je werk, voor je team of organisatie:
1. Neutraal werken: je interacties met anderen is zonder oordeel
2. Gezonde balans: voor o.a. inspanning/ontspanning
3. Transparantie: er zijn geen geheimen of verborgen agenda’s; eerlijkheid en waarheid zijn leidend en je verwoordt de ‘onderstroom’
4. Gelijkwaardigheid; Je deelt jezelf als gelijkwaardig met de ander, zonder enige superioriteit of inferioriteit
5. Intuïtie: als kompas waardoor je gelijk naar de kern gaat
6. Hier-en-nu: Je werkt vaker vanuit het hier-en-nu i.p.v. vanuit verleden of toekomst
7. Overeenkomsten benadrukken: Je benadrukt overeenkomsten met anderen die de verbinding versterken
8. Hart: Je handelt met hart voor jezelf én hart voor de ander
9. Zelfbewustzijn: Je gaat bewust en gedoseerd om met je ego en ziel in je werk
Op het moment dat je in het dagelijks werk én bij grote transities meer gebruik maakt van bovenstaande richtingwijzers, wordt je werk leuker, zinvoller en effectiever.
Zowel voor jou als professional, als voor je team of organisatie. Hoe? Dat zie je hieronder.
Spirit ontstijgt ego en eigenbelang. Dus één manier om dit meer toe te laten is je zelf af te vragen: ‘Waar werk ik voor? Waar draag ik aan bij?’ Op het moment dat je wil bijdragen aan iets waar we ‘allemaal’ beter van worden, het gemeenschappelijke, dan komt als vanzelf al meer spirit in je werk. Dit kan aanleiding zijn om je functie of baan te herzien of op termijn iets anders te kiezen in je loopbaanontwikkeling.
“Spirit ontstijgt ego en eigenbelang”
Een andere manier van werken ‘in-service of spirit’, is als je je collegae en andere stakeholders altijd vanuit het hart benadert, d.w.z.: simpelweg met vriendelijkheid, mildheid, respect en vergevingsgezindheid, ook al ben je het niet ze eens of voldoen ze niet aan je verwachtingen.
Een derde manier is dat je respectvol en nieuwsgierig pijnpunten op tafel legt waar anderen die onder het vloerkleed schuiven. Zoals in meetings waarbij iedereen neigt ja te knikken, terwijl pijnpunten onvoldoende geadresseerd worden.
Een vierde manier is dat je iedereen gelijkwaardig benadert ongeacht culturele afkomst, geslacht, ras, hiërarchische positie, status of wat dan ook. Totale inclusie typeert spirit ook, omdat spirit niets uitsluit. Je benadert elke werkgever/werknemer of stakeholder als respectvol mens die eigen kennis, ervaring en talenten in zich draagt.
“Spirit sluit niets uit”
Zo zijn er legio meer voorbeelden te bedenken, maar probeer deze eens uit. Ik voorspel dat de inhoud van je werk of het samenwerken met anderen vleugels kan krijgen met alle plezier en effectiviteit van dien.
Waarom wint een minder capabel voetbalteam soms van een beter team? Door meer teamspirit; 1 + 1 = 3. Op het moment dat teamleden écht samen intrinsiek een resultaat willen bereiken, komt er een veel grotere kracht vrij: teamspirit.
Een huidige klant van mij gaf aan hoe hij eerder leidinggaf aan zijn team. Niet vanuit intimidatie, micromanagement, verbale straffen en het klein houden van zijn mensen. Iets waar hij zelf vaak mee van doen had in de reisbranche waarvoor hij werkt.
Kortom, niet vanuit ego, maar vanuit spirit: empowerment, het positief bekrachtigen en stimuleren van eigen zelfstandigheid en talentontwikkeling; het geven van steeds meer bevoegdheden en autorisatie; het verwoorden en respectvol oplossen van onderhuidse irritaties; nieuwsgierig de dialogen met zijn mensen blijven aangaan; en belonen en mee laten vieren in een gezamenlijk resultaat. Het effect was dat dit team binnen twee kwartalen voor 150% meer omzet wist te maken dan voorheen.
Organisatiespirit dient zich onder andere aan als een organisatie qua visie en missie bijdraagt aan een betere wereld. Maar wat is beter en wat is zinvol? Dat is mede afhankelijk vanuit welke dimensie je kijkt; vanuit een collectief ego, ziel of spirit.
Vanuit ego kun je denken als commercieel bedrijf dat je je klanten voorziet in wat ze denken nodig te hebben; zoals bijvoorbeeld, snel te ontvangen en te maken niet bederfelijk voedsel; gebruiksartikelen, goedkope kleding, etc. Vanuit bezieling sta je als bedrijf volledig achter de visie die je wilt realiseren.
Echter, vanuit spirit is het zinvol als je bijdraagt aan een betere wereld voor de mensen in je eigen organisatie én de producten of diensten die je voor je klanten levert. Dat kan bijvoorbeeld zijn dat je niet met voorkeursbehandelingen werkt qua beloning en bonussen voor al je medewerkers. Dat je iedereen gelijkwaardig laat meegenieten van de bedrijfswinst. Het kan zijn dat je als bedrijf investeert in SDG’s (Sustainable Development Goals); en daar actief beleid in voert en naar handelt. Of het kan bijvoorbeeld zijn dat de visie en missie van je bedrijf zodanig ontwikkelt, dat je bijdraagt aan een gezonde en gelukkige wereld voor álle mensen om je heen.
Het leiderschap van de leiders van organisaties speelt hierbij een fundamentele rol.
Zo kun je je organisatie ontwikkelen en leiden vanuit ego, in het bijzonder de patriarchale kant van het ego. Laat ik toelichten waaraan je dat kunt herkennen:
Zo mocht ik een jaar lang een Professor uit de zorg begeleiden die door (in zijn ogen onrechtvaardige) besluiten in de valkuil van zijn Patriarch kon stappen. Door de innerlijke irritatie beriep hij zich onbewust op zijn machtspositie als bestuurder. In de interactie met collegae en RvC kreeg hij hierdoor veel minder draagvlak. Er was minder vreugde en minder effectiviteit voor de organisatie mede door een deel van zijn handelen, als dat mogelijk was. Ook, omdat hij in gesprekken met anderen meer zendde, dan luisterde. Totdat hij zag hoe hij meer leiderschap vanuit spirit kon geven. Vanuit gelijkwaardigheid; blijvende vriendelijkheid; openheid en neutraliteit.
Hij spoorde nu mensen meer aan om met eigen creatieve ideeën te komen en die ook mee te nemen in zijn eindbesluiten voor de organisatie. Die voelden zich gezien en maakten dat ze soms extra werk ‘wilden’ in plaats van ‘moesten’ doen. Onuitgesproken irritaties en pijnpunten van de organisatie werden verwoord en opgelost. Er werd meer gelachen met elkaar. Het leiderschap vanuit spirit leidde tot optimale samenwerking met zijn stakeholders.
Probeer de richtingwijzers van ‘spirit’ eens uit en kijk wat het je brengt. En kijk of het
je werk daadwerkelijk zinvoller, leuker en effectiever maakt. Dan heeft spiritualiteit voeten aan de grond gekregen voor wat er echt toe doet.
‘Keep up the spirit!’ Martin
© 2025: Martin Thoolen
#spirit #synchroniciteit #synchronicity #persoonlijkinspirerendleiderschap #persoonlijkleiderschap #leadership #leadershipdevelopment #personalleadership #leiderschap #spiritueelleiderschap #spiritedleadership #executivecoaching #leiderschap #leiderschapsontwikkeling #teamcoaching #collectiefleiderschap #professionalcoaching #coaching #businesscoaching#psychologyofselves #voicedialogue #egozielspirit #egosoulspirit #awarenessatwork #martinthoolen
